روشهای تشخیص بیماری آکاراپیس زنبور عسل
توضیحات:
-
به نام خدا
تشخيص عامل آلودگي:
بهترين زمان نمونه گيري , اواخر پاييز يا اوايل بهار است . ديدن جرب در زنبوران پير ,كه آلودگي بيشتري دارند ، آسانتر است . مخصوصاَ زمانيكه ميزان جمعيت آكاراپيس در حد بالا باشد.جهت نمونه گيري مي توان از ملكه , نرها و زنبوران كارگر استفاده نمود . ولي آكاراپيس زنبوران نر را , ترجيح ميدهد.
روش نمونه گيري :
50 زنبور بصورت تصادفي , از كلني مشكوك جمع آوري ميشود . اين نمونه از بين زنبوراني كه جلو يا در حوالي كندو 3 متري , در حال خزيدن هستند و قدرت پرواز ندارند يا به تازگي تلف شده اند , جمع آوري مي شود و شامل زنبوران زنده ، در حال مرگ و مرده , مي باشند . زنبوران زنده را با قرار دادن در الكل ( اتيل الكل) يا در فريزر (c 20 - ) بايد كشت.
از مرگ زنبوران نبايد بيش از 3-2 روز گذشته باشد يا بايد در يخچال نگهداري شوند . در اين صورت به مدت دو هفته در يخچال( 4 درجه )، يا دو ماه در فريزر( c 20 – درجه ), قابل نگهداري مي باشند.
روش كار:
-زنبور به پشت خوابانده شده , يا با شصت و اولين انگشت نگه داشته شود.
-با يك پنس سر و اولين جفت پاها را جدا نموده و بافتهاي اطراف ناي را برداشته تا مجراي ناي آشكار شود. نزديكترين مجراي هوايي به منفذ تنفسي را بازرسي كرده تا آلودگي خفيف مشخص شود . آلودگي شديد , به آساني با ديدن نقاط سايه روشن در مجاري شفاف تا تيره قابل تشخيص است. در آلودگي شديد و كهنه , رنگ مجاري از قهوه اي تا سياه تغيير مي نمايند.
-بوسيله يك تيغ تيز از منطقه سينه ، بين بالهاي جلويي و پاهاي مياني ,يك مقطع ,گرفته مي شود .
- مقاطع را حدود 20 دقيقه در محلول 8% پتاس با حرارت ضعيف , قرار داده ، يا بمدت يك شب در محلول مذكور بدون حرارت , گذاشته شود.
- اولين جفت مجاري تنفسي سينه ( تراشه ) ، كه با بافت عضلاني پوشانيده شده ، با ميكروسكوپ و عدسي 20 ، قابل رويت است يا ميتوان با جدا نمودن و انتقال تراشه به اسلايد ديگر و اضافه كردن گليسيرين يا آب , با درشتنمايي بالاتر , مشاهده نمود .
- جرب ها و تخم ها بآساني از ديواره شفاف مجاري تنفسي ديده ميشوند .
اين ساده ترين روش تشخيص آزمايشگاهي در تشخيص آكاريوز است ، كه بوسيله آن آلودگي هاي اوليه تشخيص داده ميشوند و ميتوان ميزان آلودگي را ثبت نمود.آلودگي هاي خفيف با اين روش قابل تشخيص است. در موارد استثنايي نياز به استفاده از درشت مايي بيشتر است.
اگر ضرورت داشته باشد كه براي تفكيك , بين آلودگي خفيف و شديد , از اين آزمايش استفاده شود ، مشاهده تا مرحله دوم انجام ميشود و با ديدن رنگ مجاري ,آلودگي مشخص ميشود.
روش تشخيص سريع :
يك نمونه حاوي 200 زنبور , بصورت تصادفي از كلني مشكوك , جمع آوري پس از جدا نمودن بالها و پاهاي زنبوران , آنها را در يك ظرف 100 ميلي ليتري , كه يك چهارم آن از آب پر شده , مي ريزيم . نمونه را سه مرتبه و هر بار چند ثانيه با ده هزار دور در دقيقه , بوسيله همزن برقي , يكنواخت ميشود. در صورت لزوم مقداري آب به آن اضافه ميشود . سپس آن را از يك صافي ( با منافذ 8/0 ميلي متر ) عبور داده , حجم آن به 50 ميلي ليتر رسانده شود.
مايع صاف شده در دور 1500 , بمدت 5 دقيقه , سانترنيوژ مي گردد. پس از خارج نمودن مايع , به رسوب حاصله , كه حاوي جرب ها ميباشد , چند قطره اسيد لاكتيك اضافه ميشود .
بعد از ده دقيقه كه رشته هاي عضلاني حل گرديد ، مقداري از رسوب را روي لام قرار داده, با يك لامل پوشانده ميشود .لام آماده شده و با ميكروسكوپ قابل رويت است . اين تكنيك از روش قبلي سريعتر , اما دقت آن كمتر است. در صورتي كه لازم باشد آلودگي بصورت كلي معين شود از اين روش استفاده ميشود .
در اين آزمايش , جرب هاي خارجي , كه از نظر شكل ظاهري شبيه آكاراپيس وودي هستند ، ممكن است مشاهده شوند. اين جربها , بآساني با آكاراپيس وودي اشتباه ميشوند . بنظر ميرسد آنها تهديد جدي براي زنبورداري نباشند.شامل آكاراپيس خارجي كه در ناحيه گردن ديده ميشود. آكاراپيس پشتي كه روي قسمت پشتي كه روي قسمت پشتي سينه زندگي ميكند. و آكاراپيس سرگردان كه در تمام بدن يافت ميشود . اينها از همولنف زنبوران بالغ با سوراخ كردن كيتين در محل هايي كه مقاومت كمتري دارد تغذيه ميكنند. روي بالها ، بين قطعات شكمي، بين سر و سينه تخم ميگذارند. قدرت بيماريزايي آنها قابل چشم پوشي است.
درمان آکاراپی : ( اول بهار و اواخر پاییز کنترل بیماری )
بهتریـن زمـان نمونه گيـري برای بیماری آکاریوز اواخـر پایيـز، زمسـتان و اوایل بهار اسـت .دیـدن جـرب در زنبورهـای پيـر كـه آلودگي بيشـتري دارند، آسـانتر اسـت بخصـوص زمانيكـه ميـزان جمعيـت آكاراپيـس در حـد بالا باشـد.
جهت نمونه گيري ميتوان از ملكه، زنبورهاینر و كارگر استفاده كرد ولي آكاراپيس، زنبورهای نر را ترجيح ميدهد. هجوم آكاراپيس در طول سال متفاوت است. در زمستان و اوایل بهار به دليل كاهش تولد نوزاد در كلني ،جمعيت آكاراپيس در بالاترین سطح قرار دارد.
- استفاده ازکیک شکر و روغن :برای تهيه این كيك از مخلوط یك قسـمت روغـن نباتـی جامـد بـا 2 تا 3 قسـمت شـكر یا یك قسـمت روغـن نباتـی مایـع با 3 قسـمت شـكر دانه ریز یا پودر شـكر اسـتفاده میشـود. ایـن كيـك شـبيه به یـك همبرگر حـدود 10 سـانتيمتری اسـت و بـر روی كاغذ مومـي، روي قابها قرار داده ميشـود.
- استفاده از پودر منتول :طيف اثر آن زمانی است كه درجه حرارت 16 تا 26 درجه سانتیگراد باشد. در هنگام شهد استفاده نمیشود. برای یك كندو با طبق به ميزان 50 گرم در هركيسه پلاستيكی متخلخل یا آلومنيومی، به مدت 14 روز متوالی بر روی قابهای كندو قرار داده میشود .
- استفاده از ژل اسید فرمیک :با اسـتفاده از اسـيد فرميـك میتوان عـلاوه بـر درمـان واروا ، آكاراپيـس را نيز درمـان كرد.
-از بین بردن کلني هاي ضعیف :
در هنـگام بروز بيماری با بررسـي سـریع كلني ها ميتـوان ميزان قدرت آنهـا را تعييـن كـرد. فقـط كلنيهایي كـه جمعيت كافـي دارنـد، نگهداري شـوند. درمـان دارویـي كلني هـاي ضعيـف بجـز صرف وقـت و هـدر دادن دارو، نتيجـه اي نخواهد داشـت.