بیماری انگلی آکاراپیس یا آکاریوز زنبور عسل
توضیحات:
-
به نام خدا
آكاريوز يك بيماري انگلي مهم و واگير است كه آكاراپيس وودي عامل آن و به سيستم تنفسي هر سه نوع زنبور ( ملكه، كارگران و زنبوران نر ) حمله مي كند و يكي از عوامل مهم تلفات زمستانه ميباشد.
اين بيماري در سال 1904 براي اولين بار در انگلستان گزارش شده ودر سال 1907 بيماري در انگلستان و ايرلند گسترش يافت و اغلب كلني ها را نابود كرد. و دكتر رني در سال 1921 بيماريزايي آنرا شرح داد .
اين جرب درسال 1980 در مكزيك تشخيص داده شد ، در سالهاي 1982ـ 1980 ، يك مطالعه براي بررسي اين انگل در آمريكا انجام شد ، در پايان اين مطالعه اعلام گرديد : اين انگل يافت نشده است.
با این بیماری برای اولین بار ، سال 73 در ایران گزارش شد . شیوع آن بیشتر در مناطق شمالی است .ودر سال 1984 اين انگل در تگزاس شناسايي شد و در سالهاي بعد در ساير مناطق مشاهده گرديد .این بیماری برای اولین بار ، سال 73 در ایران گزارش شد . شیوع آن بیشتر در مناطق شمالی است .
شكل شناسي:
- مشخصات آكاراپيس وودي با ساير جرب ها مشابهت دارد و خيلي كوچكتر از جرب واروا است . اندازه اين جرب حدود 100 تا 150 ميكرون و انگل دستگاه تنفسي زنبوران بالغ است.- رنگ آنها از قهوه اي روشن تا قهوه اي تيره تغيير مي كند . زندگي انگلي در آنها منجر به از دست دادن چشم شده است. هر پا داراي دو چنگال و يك بادكش ميباشد (به استثناء جفت اول).
پاها نقش هاي متعددي دارند:
ـ اولين جفت پاها داراي موهاي حساس ميباشد.
ـ جفت 2 و 3 براي حركت است. جفت چهارم كوتاهتر از بقيه و داراي موهاي بلند است و در جهت يابي در حركت انگل و در توليد مثل نقش دارد.
قطعات دهاني براي مكش تطبيق يافته و داراي قدرتي مخصوص است كه ديواره ناي ميزبان را سوراخ ميكند, بعلاوه بنظر ميرسد كه ترشحات غده اي نرم كننده نيز به اين امر كمك ميكند .
تغذيه:
آكاراپيس وودي با سوراخ كردن ديواره مجراي تنفسي يا بخش هايي مثل قاعده بال ها كه مقاومت كمتري دارند ,از همولنف زنبور تغذيه ميكند. اين عمل به قدرت مكش لوله گوارشي انگل بستگي دارد. با اين وجود، قدرت اندام دهاني شايد به او اجازه دهد كه از ساير قسمتهاي بدن زنبور نيز تغذيه كند.
محل استقرار انگل:
محل رشد و تكثير اين جرب اولين جفت مجاري تنفسي زنبور عسل ميباشد ماداميكه قطر مجرا اجازه دهد نفوذ جرب ها به داخل آن ادامه مي يابد.
در قاعده بالها ، بطور استثنايي يا تصادفي ، جرب ها ميتوانند رشد نموده ,يا در موارد خيلي نادر ، تكثير نمايند.
دوره رشد:
توليد مثل جرب در داخل مجاري هوايي انجام ميشود . يك ماده بارور داخل اولين مجرا ميشود و در اين محل جرب ماده 20-8 عدد تخم ميگذارد ، كه در همانجا رشد كرده , بالغ مي شود . تعداد جرب هاي ماده 4-2 برابر جربهاي نر است . زمان مورد نياز براي تبديل تخم به جرب نر 12-11 روز , و براي جرب ماده 15-14 روز است. مراحل تخم , لارو و بلوغ هر كدام 4-3 , روز طول ميكشد.
پس از بلوغ ، از مجاري تنفسي زنبور خارج و آماده حمله به زنبور ديگري ميشود. براي رفتن به زنبور جديد به انتهاي موهاي حاشيه منفذ تنفسي رفته منتظر زنبور ميماند .
زنبوران جوان كمتر از 9 روز براي آنها مناسب هستند ، به بدن آنها چسبيده و روي بدن زنبور قرار مي گيرند . دي اكسيد كربن خارج شده از منافذ تنفسي ، عامل جذب آنها به منافذ است .
دوره زندگي :
فعاليت آكاراپيس وودي بسته به درجه حرارت تغيير ميكند . در 15 درجه سانتي گراد حركات آرام دارد ، بين 30 تا 34 درجه متعادل است. برعكس در 40 درجه آكاراپيس خيلي فعال است ولي به سرعت تحليل ميرود و مي ميرد.
آكاراپيس وودي فقط چند ساعت خارج از بدن ميزبان ، بدون غذا زنده مي ماند. در روي زنبور مرده بتدريج ضعيف شده و اگر نتواند روي زنبور ديگري برود, در عرض بيست تا 40 ساعت تلف ميشود. بنظر ميرسد در روي زنبور تلف شده سه روز زنده مانده و بيش از آن قدرت زنده ماندن ندارد. مشخص گرديده كه دوره زندگي انگل در پاييز طولاني تر است.
عوامل مستعد كننده:
حرارت و رطوبت تكثير انگل را مساعد مي نمايد ، اثر مناطق جغرافيايي خيلي بحث انگيز است. در واقع انگل در مناطق هم سطح دريا خيلي خوب ظاهر ميشود. مناطق خنك ، سايه و مرطوب براي انگل ايده آل است.
بيماري زايي :
جرب بعد از ورود از طريق روزنه تنفسي زنبور , در داخل مجاري شروع به زندگي و توليد مثل مي نمايد. گاهي در كيسه هاي هوايي سر ، سينه و شكم زنبور عسل نيز , ديده ميشود. با ورود به مجاري مذكور جهت تغذيه , جدار مجاري را سوراخ نموده و همولنف زنبور را مي مكد . اين عمل باعث جذب ميكروب ها و ساير عوامل ميكروسكوپي آلوده كننده , ميشود .
زاد و ولد در اين مجاري ، التهاب مجاري ناشي از سوراخ شدن آن جهت مكش همولنف ,تجمع مواد دفعي حاصله از تغذيه , وهجوم ساير عوامل آلوده كننده ميكروسكوپي , منجر به انسداد اين مجاري ميشود.