خطرات ناشی از نیش زنبور عسل
توضیحات:
-
به نام خدا
سم زنبور عسل ماده ای شدیدا سمی است. مقدار کشنده آن در صورت تزریق برابر ۱.۷۵ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن و ۳.۵ میلی گرم بر کیلوگرم برای تزریق زیر پوستی است.
LD50:
معیار سنجش سمیت است و هرچه مقدار آن کمتر باشد میزان سمیت آن بیشتر است. ماده خشک سم زنبور عسل که در سرم قلیایی حل شده باشد، در صورت تزریق در بدن سگ ها ظرف ۳۵ ثانیه فشار خون را پایین می آورد و مرگ معمولا به علت اختلال در تنفس حادث می شود.
بعضی از اجزاء شناخته شده زهر زنبور عسل شامل:
هیستامین، لسیتیناز، هیالورونیداز، فسفولیپازو اسید فسفاتاز می باشد. هیالورونیداز، دیاستازیست که انتشار سم در بدن را باعث می شود. فسفولیپازها که در سم مار هم وجود دارد باعث هیدرولیزه شدن لیزولسیتین ها و تخریب گلبول های قرمز خون و بیشتر سلول ها می گردد که به نوبه خود هیستامین را در بدن آزاد می کند. این پروسه باعث ایجاد درد و طولانی شدن اثر نیش می گردد. اسید فرمیک به نظر می رسد که موجب ایجاد درد بلافاصله پس از نفوذ سم می باشد. همچنین ملیتین و آپامین موجود در سم باعث ازدیاد مقدار کرتیسل در پلاسمای خون می گردد. این ماده به عقیده بعضی از محققین، عامل برطرف کردن بعضی از علائم دردناک عوارض روماتیسمی یا درد مفاصل در اثر نیش زنبور عسل می باشد. احتیاج به توضیح ندارد که زهر زنبور عسل یک مخلوط درهم است.
برای کسانی که نسبت به نیش زنبور عسل عکس العمل عادی دارند وحشت چندانی جز در اثر ایجاد تورم و درد وجود ندارد. اما کسانی که آلرژیک هستند و یا حساسیت در آنها ایجاد می شود باید با متخصصین پزشکی ماهر در تماس باشند، چه یک نیش اضافی ممکن است در صورتی که آمادگی نداشته باشند کشنده باشد. برای کسانی که نمی توانند حساسیت خود را معالجه کنند جعبه کمک های اولیه برای نیش زنبور عسل یا نسخه دکتر در دسترس می باشد. این اشخاص باید یکی از این جعبه ها را در طول فصل نیش زدن زنبور عسل در اختیار داشته باشند.
عکس العمل نسبت به نیش حشرات به ۳ دسته تقسیم می شوند:
۱ . Hymenoptera vulgaris که معمولی ترین عکس العمل در مقابل نیش حشرات است. این عکس العمل شامل درد، تورم و سفت شدن موضع می باشد که ممکن است یک ساعت تا یکی دو روز طول بکشد. محل نیش زدگی قرمز می شود و چند ساعت بعد از بین می رود.
۲ . Hymenoptera Intermedia که به عکس العمل نسبتا شدیدتر از مورد قبلی در مقابل نیش اطلاق می شود که احتمالا بستگی به محل نیش زدگی دارد. این عکس العمل ممکن است کشنده نباشد ولی بشدت دردناک است. نیش روی لب، زبان، بینی، نزدیک چشم و حتی روی بازو می تواند از این گروه باشد.
۳ . Hymenoptera ultima که البته خیلی شدید است و اگر اقدامات پزشکی به فوریت صورت نگیرد ممکن است برای بعضی از افراد کشنده باشد.
بسیاری از اشخاص خیال می کنند که نسبت به نیش زنبوران عسل و زنبور زرد آلژی دارند که در حقیقت این طور نیست بلکه درد و تورم در اثر نیش زنبور عسل امری طبیعی است اما اشخاصی که آلرژیک هستند به جای عکس العمل های موضعی، ناراحتی های سیستمیک از خود نشان می دهند.
مسئولین بهداشت عمومی تعداد افرادی را که به نیش زدن یک یا چند گونه از بال غشائیان حساسیت آلرژیک دارند، بین یک تا ۶ درصد تخمین می زنند. یک فرد ممکن است نسبت به سم, نسبت به قطعات بدن حشره و یا هر دو آلرژیک باشد. متخصصین پزشکی با بکار بردن آنتی بادی های مختلف می توانند مشخص کنند که آیا شخص آلرژیک تازه نیش خورده است یا نه. اولین نیش برای افراد آلرژیک بندرت کشنده است ولی ایجاد حساسیت می کند. دومین یا سومین نیش ایجاد شوک های آنافیلاکتیک یا می کند که می تواند ظرف ۳ دقیقه منجر به مرگ گردد، مگر این که معالجات پزشکی سریع انجام گیرد.
در مورد بیشتر افراد می توان با بکار بردن آنتی ژن ها، حساسیت را خنثی کرد. روش کار بدین ترتیب است که مواد آنتی ژنی را که تولید حساسیت می نمایند در بدن اشخاص حساس تزریق می کنند و بتدریج برمقدار ماده تزریق شده می افزایند به حدی که بدن بتواند بدون ایجاد شوک نیش زنبور عسل را تحمل کند. در مورد این که برای مقاوم سازی از سم خالص زنبور عسل از عصاره بدن زنبور عسل یا عصاره تهیه شده از چند گونه مختلف استفاده شود عقاید متفاوتی وجود دارد. هر قدر طیف مواد تزریق شونده وسیع باشد به همان نسبت خطر وارد شدن مواد یا پروتئین های غریبه و زیان آور به داخل بدن بیمار بیشتر است.
اشخاصی که نسبت به ذرات بدن حشرات حساسیت دارند با تزریق سم خالص حساسیت آنها مرتفع نمی شود، ضمن این که عمل حساسیت زدایی یک پروسه پیچیده است. مع الوصف در ۹۰ درصد موارد با موفقیت همراه است. وقتی یک نفر حساسیت زدایی می شود، بعضی پزشکان توصیه می کنند که برای ثابت نگاه داشتن این کیفیت لازم است هر ۲ – ۳ هفته یک بار در مدت فعالیت حشرات و هر شش هفته یک بار در سایر مواقع به بدن شخص آلرژیک دوز ثابت نگهدارنده آنتی ژن تزریق شود.