تغذیه‌ی تحریکی زنبور عسل
توضیحات:
-
به نام خدا
تغذیه در بهار :
زنبوران هنگام فراوانی گرده و شهد تمایلی به استفاده از غذای مکمل ندارند البته این وضع برای عسل یا گرده‌ای که فرآورده‌ی خود آن‌هاست فرق کرده و آن را بهتر مورد استفاده قرار می‌دهند. بنابراین بهتر است زنبوردار از گرده‌هایی که با روش‌های مختلف جمع‌آوری کرده برای تغذیه‌ی تحریکی استفاده نماید. این کار به طرق گوناگونی انجام پذیر است.
- مخلوط یک کیلو پودر شکر و 120 گرم عسل و 60 گرم گرده‌ی بسیار مقوی با هم زده شود تا به خمیر غلیظ و سفتی درآید اگر تغذیه‌ی کندو از بالا انجام می‌گیرد بهتر است غذای مکمل به صورت کلوچه روی شان‌ها قرار گیرد می‌توان قسمت پرورش لاروها را هم به وسیله‌ی حفاظی پوشاند و در بالای بخش زنبوران کارگر سوراخی به قطر 6 سانتی متر ایجاد کرد و خمیر را در اطراف آن پخش نمود و با نایلون روی آن را پوشاند.
به علت رطوبت داخل کندو، خمیر خشک نشده به طور کامل مورد استفاده‌ی زنبورها قرار خواهد گرفت.-خمیر را داخل کیسه‌ی نایلونی ریخته و آن را به ضخامت موم «شان» در می‌آوریم و به وسیله‌ی سیم یا چسب در یک چارچوب محکم کرده و به همین صورت نگه داری می‌کنیم. یا با ایجاد یک بریدگی متقاطع بر روی آن، آن را برای مصرف در کندو قرار می‌دهیم.
-در روش دیگر به ویژه برای اشخاصی که فرصت کافی برای انجام این روش را دارند می‌شود «شان» محتوی گرده تولید کرد به این ترتیب که مخلوط گرده و شکر را با عسل گرم به صورت مخلوطی سیّال درآورده و روی یک «شان» با سلول‌های محکم و خالی که قبلاً مورد استفاده‌ی زنبوران قرار گرفته، می‌ریزیم. این «شان» را داخل اکستراکتور قرار داده به طوری که طرف پر آن به طرف مرکز دستگاه باشد. بعد از روشن کردن دستگاه، مخلوط به داخل سلول‌ها رانده و فشرده می‌شود. این کار را چندین بار می‌توان تکرار کرد تا مخلوط حدود سه چهارم هر سلول را پر کند.
به همین ترتیب می‌توان با گرده‌ای که در فریزر نگه‌داری می‌شود عمل نمود. بعد از بیرون آمدن گرده از حالت یخ‌زدگی، آن را در یک طرف شان با موم تیره رنگ پخش می‌کنیم. سپس آن را در دستگاه اکستراکتور قرار داده و مانند روش قبل عمل می‌کنیم. بعد از این که نصف هر سلول پر شد، عسل گرم مایع روی «شان» ریخته و دوباره در دستگاه قرار می‌دهیم. مخلوط حاصل باید هر چه زودتر در کندو قرار داده شود. روش اخیر دارای این امتیاز است که «شان» بعد از مصرف محتویات آن از کندو خارج نمی‌شود، زیرا بعد از تغذیه در داخل آن تخم‌گذاری می‌شود. همچنین تغذیه با آب و چای مخصوص زنبوران (مورد استفاده در بعضی کشورها) نیز در پرورش نوزادان تأثیر مثبت داشته است.
تغذیه در تابستان:بعد از فراوانی گرده در بهار، در تابستان وقفه‌ای در تولید گرده به وجود می‌آید برای حفظ علاقه‌ی زنبوران به جمع گرده، توصیه می‌شود که تغذیه‌ی محرک یا مکمل در این زمان انجام شود. البته این نوع تغذیه باید برنامه‌ریزی شده باشد تا عسل به عنوان غذای زنبوران نبوده فقط برای تغذیه‌ی نوزادان و حفظ فعالیت زنبوران مصرف شود. برای این منظور تغذیه با مخمر آب جو مناسب است. اندازه‌ی ظرف تغذیه باید حداکثر 10×10 سانتی‌متر بوده و اندازه‌ی آن به نسبت قدرت کلنی تنظیم شود.
کلنی‌هایی که در حال رشد هستند احتیاج به مراقبت بیشتری دارند زیرا در این کلنی‌ها تعداد زیادی لارو و نوزادان جوان برای تغذیه وجود دارد که برای رشد احتیاج به مواد پروتئینی دارند و باید آن‌ها را با مخلوط شکر و گرده و یا یک «شان» گرده تغذیه نمود. به طور مثال چند روز قبل از گل‌دهی گیاهان جنگلی می‌توان یک «شان» گرده در کندو قرار داد. در این حالت مشاهده می‌شود که زنبوران هنگام فراوانی شهد و گرده دو برابر کندوهایی که به حال خود رها شده بودند، ذخیره در کندو ایجاد می‌کنند. برای تکثیر زنبوران نیز استفاده از این روش‌ها نتایج خوبی داشته است.
تغذیه در اواخر تابستان:
در اواخر تابستان (اواخر مردادماه) تغذیه‌ی تحریکی کندو برای پرورش زنبورهای زمستان گذران آغاز می‌گردد. البته در این ماه اغلب گرده یافت می‌شود اما در صورت عدم وجود آن می‌توان تا مدتی از مخمر ماء الشعیر یا گرده‌های باقیمانده از فصل بهار استفاده کرد. همچنین برای برطرف کردن نیاز زنبوران به گرده، کاشت گیاهانی مانند خردل و خردل وحشی راه حل مناسبی است. زیرا به این طریق حداقل می‌توان میزان تولید گرده را بهبود بخشید.
هنگام فراوانی گرده، «شان‌ها» پر از گرده می‌شوند و در اکثر مواقع بیش از احتیاجات کندو و گرده ذخیره می‌گردد. این «شان‌ها» ذخیره‌ی غذایی خوبی برای تغذیه‌ی کلنی در زمستان هستند و چربی و پروتئین ذخیره شده در بدن زنبورهای زمستان گذران هم برای پرورش تعداد کمی زنبور کافی است. زیرا زنبوری که در زمستان بالغ می‌شود، به نوبه‌ی خود مطابق سنش در پرورش نوزادان شرکت می‌کند و چون از قبل هیچ‌گونه چربی و پروتئینی در بدن خود ذخیره نکرده است احتیاج شدید به تغذیه از گرده‌ی ذخیره شده در کندو دارد.
اگر در هنگام فرا رسیدن زمستان کلنی‌هایی از زنبورها دارای ذخیره‌ی گرده‌ی مناسبی نباشند دچار کمبود پروتئین می‌شوند و شرایط مساعدی برای پیدایش بیماری «نوزما» در میان آن‌ها پدید می‌آید و برعکس کندوهایی که دو «شان» ذخیره‌ی گرده دارند بدون احتیاج به گرده در طبیعت به طور دایم جمعیت خود را زیاد می‌کنند.
بنابراین باید قبل از تغذیه‌ی زمستانی، کندو را طوری تنظیم کرد که مثلاً در کندوهای طبق‌دار حداقل دو شان گرده در وسط طبق بالایی قرار گیرد. باید توجه کرد که گرده‌ها در طبقه‌ی پایین یعنی جایی که زنبورها در اواخر پاییز خوشه شده و لاروها در آن جا پرورش می‌یابند قرار نگیرند بلکه در محل گرم‌تر قرار گیرند. همچنین اگر کندو بی‌طبق باشد باید شان‌های گرده را در اطراف شان‌های نوزادان و در طرف راست و چپ آن‌ها قرار داد. در زمان وفور گرده و هنگام بازدید کندو نیز می‌توان شان‌های اضافی را از کندوهای قوی به کندوهای ضعیف منتقل نمود و به این صورت به تغذیه‌ی زنبوران اقدام کرد.