آناتومی داخلی زنبور عسل
توضیحات:
-
به نام خدا
ساختمان داخلی زنبور عسل:
زنبور عسل پس از مکیدن شهد گل به وسیله خرطوم ، آن را از راه مری به داخل کیسۀ عسل می فرستد، در آنجا مقدار از آبِ شهد از جدار کیسه، جذب خون می شود و شهد کمی غلیظ تر می گردد. از راه جدار کیسۀ عسل مقداری دیاستاز به داخل شهد غلیظ شده می ریزد. همین دیاستازها هستند که تمام خواص خوب و شفابخش را به عسل می دهند.
کیسۀ عسل که محل ذخیرۀ عسل و شهد است به وسیلۀ یک کانال قیفی شکل با رودۀ میانی ارتباط دارد. رودۀ میانی زنبور به رودۀ کوچک متصل است، رودۀ کوچک به مخزن و مخزن به مخرج ختم می شود. تا مقداری عسل از راه قیفی شکل وارد رودۀ میانی و از آن جا جذب بدن زنبور شود. زنبور شهد باقی مانده را به کندو می برد.
ملکه و کارگر هر دو ماده اند و در داخل شکمشان یک جفت تخمدان قرار دارد. تخمدان های ملکه بزرگ است و هر کدام حدود 170 لوله دارند. تخمدان های کارگر کوچک است و هر یک از 7 تا 8 لوله تشکیل می شوند. کارگران به دلیل ناقص بودن دستگاه تناسلی هرگز قادر به جفت گیری نیستند، ولی دستگاه تناسلی ملکه سالم است و جفت گیری می کند.
غده ها:
-غده های شیری:
همانطور که پیش از این هم گفته شد، غده شیری زنبور عسل از تعداد زیادی از آلوالها یا حبابها تشکیل شده اند که هر حباب به وسیله یک کانال فرعی مجزا به کانال اصلی وصل می گردد.ترشحات همه حباب ها از راه کانال اصلی به خارج یعنی به داخل دهان زنبور کارگر می ریزد.ترشحات غده شیری ماده ای بسیار مغذی و غنی از مواد غذایی بویژه پروتئین است.در صنعت زیبایی از ترشحات همین غده که به نام ژل رویال معروف است استفاده میشود وملکه و لاروهای خیلی جوان از این ژله تغذیه می کنند.
-غده های بزاقی:
غده بزاقی دارای دو شاخه است.یکی از شاخه ها از سینه و دیگری از سر زنبور عسل آمده، به داخل یک کانال مشترک ریخته و به دهان زنبور منتهی می گردند. لاروها ازترشحات این غده ها استفاده می کنند و به دور خود تار می تنند. لاروها پس از طی کردن مراحل رشد، تبدیل به یک زنبور کامل می شوند.
-غدۀ زیر آرواره ای:
یک غده در زیر آروارۀ زنبور وجود دارد که در زنبورهای کارگر خیلی کوچک و غیرفعال، و بر عکس در ملکه، بسیار بزرگ و فعال است به وسیله آن غده ، ماده ای ترشح می شود که با بوی مخصوصش باعث شناختن و تمیز ملکه از سایر زنبورها می گردد. همین بو در کندو پخش می شود و باعث ایجاد نظم در داخل آن وهمچنین عقیم ماندن تخمدان های زنبور های کارگر می شود هر گاه ملکه این ماده را ترشح نکند یا ملکه به هر دلیلی تلف شده باشد ،بعد از نیم ساعت، به علت تمام شدن این بو، نظم داخلی جمعیت به کلی به هم می خورد و زنبورها در نزدیکی سوراخ کندو به جست و جو ملکه به این سو و آن سو پرواز می کنند، اگر دز این زمان گوشتان را به جدار کندو نزدیک کنید، صدایی را از داخل کندو می شنوید که بی شباهت به صدای گریه نیست. اصطلاحاً می گویند که جمعیت زنبورها در حال گریه کردن هستند
-غده های مومی:
در زیر شکم زنبورهای و در فاصلۀ بین قطعه ای کتینی شکم، مجموعاً چهار جفت غدۀ مومی وجود دارد که سه جفتش فعال اند و در سنین بین 13 تا 18 روزگی موم ترشح می کنند. یک صفحۀ مومی که به وسیلۀ غده مومی ترشح می شود وزنش یک دو هزار و پانصدم میلی گرم است
-غده های بویایی:
در پشت زنبورها و در فاصلۀ بین آخرین حلقه کتین و حلقۀ ماقبل آخر، غده ای به نام غدۀ بویایی وجود دارد. هر زنبور هنگام بازگشت به کندویش به وسیلۀ همین غدۀ بویایی جمعیت خودش را حس می کند و به کندوی دیگری نمی رود. وقتی که زنبور به کندویش بر می گردد، زنبورهای نگهبان به وسیلۀ همین غده تشخیص می دهند که زنبور خودی است یا از کندوی دیگر آماده است.
-غده های مخزنی:
سه عدۀ مخزنی محل ذخیره کردن مدفوع حشره اند. زنبور عسل فقط در حال پرواز در خارج از کندو قادر به دفع مدفوع است. البته ملکه از این قاعده مستثنی است؛ زیرا زنبورهای کارگر مدفوع ملکه را به خارج کندو می برند. در نقاط سردسیری کشور در روزهای سرد زمستان که زنبورها گاهی اوقات بیش از یک ماه قادر به پرواز نیستند، ناچار به مدت یک ماه مدفوع خود را در داخل بدنشان نگه می دارند.
- غدۀ سمی :
در انتهای بدن و نزدیک مخرج این غده قرار داردکه سم تولید می کند. سم تولید شده روی پوست حشره بی اثر است. به همین دلیل به کمک یک نیش، با فشار به داخل بدن دشمن تزریق می شود. سم زنبور عسل در حیوان یا انسانی که نیش خورده است باعث درد شدید، تحریک و خارش پوست، پایین آمدن فشار خون، تخریب گلبول های قرمز خون، تشدید حرکات دودی روده و تحریک اعصاب می شود. زهر زنبور عسل اثرات درمان نیز دارد، چنانکه از آن در درمان بیماری رماتیسم استفاده می شود.