زنبورداری در فصل تابستان ،کوج دادن زنبور عسل
توضیحات:
-
به نام خدا
معمولا پس از تمام شدن گل های یک منطقه، برای دستیابی به منابع دیگر شهد و گرده اقدام به کوچ دادن کلنیها می شود. در ایران، در همه فصول، مناطق مناسب زنبورداری یافت میشود و با کوچ کندوها به آن نقاط، می توان مقادیر قابل توجه ای برداشت عسل داشت . کندوها و بچه کندوها را نیز قوی کرد تا برای زمستان به مقدار کافی غذا و جمعیت فراهم شود.
در بسیاری از نقاط ایران، اوایل تابستان موقع کمبود گل و شهد و در نتیجه وقت کوچ دادن کلنیها به نقاط کوهستانی است. در این نقاط معمولا گیاهان وحشی نظیر گون، آویشن و غیره به وفور یافت می شود.
برای انتقال کلنیهای زنبور عسل و برداشت عسل بیشتر، باید چند نکته مهم را مورد توجه قرار داد:
١- باید قبل از بارگیری کندوها، تمام آنها بازدید شود. هیچ کندویی نباید از لحاظ تعداد قابها ناکامل باشد. در هرکندویی که یک یا چند قاب کم باشد، ممکن است در هنگام بارگیری حمل و نقل و تخلیه، در اثر تکان خوردن قاب ها زنبورها و/یا ملکه تلف شوند یا قابها بشکنند.۲- تمامی سوراخها و شکافهای کندوها به غیر از سوراخ پرواز و سوراخ تهویه باید با مقداری گل مسدودشوند.
۳- در هنگام غروب باید دریچه سوراخ پرواز را نیز ببندید، زیرا با تاریک شدن هوا دیگر زنبوری در بیرون از کندو باقی نمی ماند. درب کندو را نیز باید با میخ به بدنه بکوبید. برای این کار دو عدد میخ بلند و باریک، یکی در جلو و دیگری در عقب و به طور مورب به درب و بدنه کوبیده می شود، ولی برای سهولت خارج کردن میخ ها با میخ کش، بایست چند میلی متر از سر میخ ها را بیرون بگذارید.
۴- برای اطمینان بیشتر از محکم بودن درب کندوها، می توانید درب و بدنه هرکندو را با تسمه فلزی محکم کنید. اگر در کوچ دادن زنبورستان تعدادکندوها زیاد باشد و لازم باشد که در هنگام بارگیری، آنها را در کامیون با تریلر روی هم قرار بدهید، در هنگام تسمه کشی زیر تسمه ها قطعات کوچک چوب قرار دهید تا در مدت انتقال تهویه به خوبی انجام شود.
۵- هنگام بارکردن کندوها، سوراخ پرواز کندوها را به طرف جلوی وسیله نقلیه قرار دهید و بین کندوها از قطعات چوب استفاده کنید تا تهویه به خوبی انجام شود. پس از بارگیری، تمام کندوها را با طناب به قلابهای دیواره خارجی کامیون محکم ببندید.
۶- محل زنبورستان قبلی از محل جدید باید دست کم ۱۰ کیلومتر فاصله داشته باشد تا زنبورها نتوانند طبق عادت به محل قبلی بروند و تلف شوند.
انتقال کلنیهای زنبورعسل
۷- برنامه حرکت را طوری تنظیم کنید که در هنگام شب به محل جدید برسید. در ضمن وسیله نقلیه نباید در بین راه توقف داشته باشد؛ اما در صورت نیاز به توقف، باید مدت توقف کوتاه باشد. اگر هنگام توقف روز باشد، وسیله نقلیه را در سایه پارک کنید. در هوای سرد، برای جلوگیری از سرماخوردن نوزادان، زنبوران خوشه تشکیل میدهند که درون آن گرما تولید می شود و به این طریق، نوزادان از سرما محافظت می شوند. اما زنبوران به راحتی نمی توانند گرم شدن بیش از حد کندو را کنترل کنند. چنان چه گرمای داخل کندو از حد معینی بالاتر رود، براساس غریزۀ طبیعی، گروه بزرگی از زنبوران شروع به بال زدن می کنند تا با روش طبیعی و معمولی فضای درون کندو را خنک کنند، ولی چون هیچ منفذی باز نیست که عمل بال زدن سبب خروج هوای گرم و ورود هوای خنک بیرون شود، فعالیت بال زدن زنبورها که با تولید گرمایی بیشتر از حالت بال نزدن (دراثر افزایش فعالیت همراه است، سبب گرم تر شدن فضای داخل کندو می شود. در کندوهایی که به این صورت گرم می شوند، شانهای مومی ذوب می شود و زنبوران بالغ و نوزادان تلف می شوند.۸- پس از انتقال و پیاده کردن کندوها، آنها را در جایی مناسب و پشت به باد به فواصل معین از هم قرار دهید و پس از آرام شدن زنبورها دریچه پرواز را باز کنید. برای ممانعت از رفتن حمل و نقل و تخلیه، در اثر تکان خوردن قاب ها زنبورها یا ملکه تلف شوند یا قابها بشکنند.
۹- پس از اینکه ۴ تا ۵ روز از استقرار کندوها در محل جدید گذشت، بازدید از کندوها را آغاز کنید و کلنیهای تلف شده را حذف و کلنیهای بی ملکه شده را ادغام کنید یا یک ملکه جفتگیری کرده داخل آنها قرار دهید. سرعت عادت کردن زنبورهای مزرعهرو به شرایط محل جدید بسیار سریع است. زنبورها در اطراف محل جدید فورا شروع به پروازهای شناسایی می کنند. زنبورهای مزرعهرویی که کوچ داده شدهاند، قادرند در عرض ۱۵ دقیقه پس از کوچ به محل جدید، همراه با بار گرده به کند و بازگردند. در صورتی که به هر علت موفق به کوچ دادن کلنیها نشوید، به دلیل کمبود شهد و گرده در طبیعت، اولا زنبورها شروع به خوردن ذخیره عسل کندو می کنند، و ثانیا ملکه از فعالیت تخمگذاری خود روز به روز کم می کند.
عملیات غذادهی
تعداد تخمی که ملکه در هر روز می گذارد، با طول روز و مقدار شهد و گرده ای که زنبورهای مزرعه رو به کندو می آورند، رابطه مستقیم دارد. به طوری که در اوایل بهار که طول روز مرتب زیاد می شود و شهد و گرده فراوان به کندو آورده می شود، تعداد تخم ملکه نیز مرتب زیاد می شود و در اواخر خردادماه به بیشترین تعداد؛ یعنی، ۲۵۰۰ تخم در روز می رسد و با شروع تابستان و کوتاه شدن تدریجی روزها و کم شدن حمل شهد و گرده به کندو، از تعداد تخم ملکه در روز کاسته می شود و در صورتی که طبق زنبورداری در فصل تابستان اگر زنبوردار به فکر چاره نباشد، سرانجام متوقف می شود.هنر و تجربه زنبوردار در هنگام بروز این نوع مشکلات آشکار می شود. زنبوردار که می داند جمعیت های زمستان گذران کندوهایش دراین زمان شکل گرفته و تقویت می شوند، با تغذیه کلنیها سبب تحریک ملکه به تخمگذاری می شود. تغذیه با شربتی که از یک قسمت شکر و دو قسمت آب تهیه شده باشد، انجام می شود و روزانه تا جایی که امکان داشته باشد، باید ادامه یابد.
همان طور که گفته شد، کلنیهای پرجمعیت، در مقابل بیماریها به خوبی مقاومت می کنند و کندوی خود را با تشکیل گلوله بزرگ تری از زنبورها بهتر گرم میکنند و از همه مهم تر، در اوایل بهار با استفاده از شکوفه های درختان میوه عسل بیشتری تولید می کنند.